دفاع غیر نظامی یا قدرت دفاع فرهنگ

حمیدرضا شاه آبادی:

چندی پیش در افتتاحیه نمایشگاه بلگراد نویسنده ای چینی حرف های جالبی زد؛ او گفت: «از نگاه سیاستمداران اروپا و آمریکا و گزارشهای رسانه ها، ایران کشورعجیبی است و گفت که فیلم های ایرانی مثل بچه های آسمان و جدایی نادر از سیمین توانسته اند تا حد زیادی ایران واقعی را به مردم دنیا بشناسانند و آنها را به سمت هم دلی با ایرانیان سوق بدهند» و مهمترین بخش حرفش اینجا بود: «در عراق که این گونه فیلم ها ساخته نمی شود هنگامی که آمریکایی ها این کشور را بمباران می کردند، برای ما این ماجرای بمباران کردن یک کشور غریبه بود؛ ولی اگر سربازان آمریکایی ایران را بمبارن می کردند یعنی در کشوری که فیلم های بچه های آسمان و جدایی در آن ساخته شده اند، ما بی درنگ برای برادران و خواهران خود در شهرها و روستاهای ایرانی نگران می شدیم؛ همین طور برای آن زوج تهرانی که در فیلم جدایی دیده بودیم». 

این حرف نویسنده چینی یک پیام واضح دارد و ان قدرت بازدارنگی فرهنگ در برابر رفتارهای جنگ طلبانه است. این که تولیدات فرهنگی یک ملت چطور می توانند حافظ آن ملت در برابر تهاجم بیگانگان باشند و این که تهاجم به ملتی که حرف های فرهنگی اش در دنیا شنیده می شود بسیار هزینه بردارتر از تجاوز به ملتی است که در عرصه فرهنگ حرفی برای گفتن ندارد. اگر حرف نویسنده چینی را به تنهایی کافی نمی دانید مثال دیگری می زنم: خوب به یاد دارم که چند سال پیش تونی بلر نخست وزیر وقت انگلیس در برابر گروهی از نمایندگان تندروی مجلس این کشور که او را به جنگ با ایران ترغیب می کردند به صراحت گفت که «ایران با عراق خیلی فرق دارد» و بعد به تعداد سایت های اینترنتی، وبلاگ های ایرانی، و تعداد کتاب هایی که هر سال در ایران منتشر می شود اشاره کرد. 

در شرایط امروز کشور ما، دیپلماسی فرهنگ از مهمترین ضروریات است. مطمئن باشید که هرچه صدای ما در جهان فرهنگ بلندتر باشد در جهان سیاست، اقتصاد، و ... هم صدایمان بلندتر می شود. این چیزی است که در دنیای امروز خیلی ها فهمیده اند و ما هنوز نفهمیده ایم. بی اعتنایی مان به فرهنگ و اهل آن دلیل این ادعای من است.